Portekiz'i Nasıl Bilirdiniz?

İspanya’nın yanı başında, küçük, kendi halinde, Avrupa kıtasının en ucunda ayağını sarkıtıp Atlas Okyanusu’nun rüzgarına karşı oturan, yalnız ve belki de biraz kırgın bir çocuk gibi duruyor Portekiz...
Bir zamanların en güçlü sömürge imparatorluklarından biri olan ve deniz, hatta okyanus aşırı topraklara kadar uzanıp hükmetmiş Portekiz’in o eski parlak günlerinden pek eser yok şu an ama hala sıcakkanlı insanların, güzel şehirlerin ve sahillerin, dokunaklı melodilerin ülkesi Portekiz.

4) Güçlü donanma, keşifler derken bu parlak tablonun karanlık bir yüzü de oluşuyor tabii ki. Sömürgeci bir politika izleyen Portekiz 600 yıl hüküm sürerek Avrupa’daki modern imparatorlukların en uzun soluklusu olmuştur.
5) Madalyonun belki de en karanlık tarafı ise; Portekiz’in ilk transatlantik köle ticareti yapan ülke olmasıdır. Batı Afrika sahillerinden kalkan ve keşiflerle büyüyen “Yeni Dünya”ya gelen gemilerin taşıdıkları maalesef Afrikalı kölelerdi.
6) Bu karanlığı biraz aydınlatmak adına Portekiz’in sömürgeciliği kaldıran ilk ülke olduğunu söyleyebilirim. Portekiz; 1761 yılında, dönemin diğer sömürgeci ülkeleri İngiltere, Fransa, İspanya ve ABD’den 50 yıl önce köleliğe son vermiştir.


7) Dünyanın her tarafına uzanmış bu ülke tabii ki dilini de buralara götürmüştür. Dünya’da Portekiz’den başka 8 ülkede daha Portekizce resmi dildir. Bunlar; Brezilya, Afrika kıtasında yer alan; Angola, Guine  Bissaui, Mozambik, Ekvator Ginesi ve Afrika açıklarında yer alan Cape Verde, Principe, Sao Tome adalarıdır. Resmi dili olmasa da Portekizce konuşulan başka yerler ise Hindistan, Çin’in güneyinde yer alan Macao bölgesi ve Endonezya’daki Timor adasıdır.
8) Portekiz sadece Afrika veya doğuyu etkilememiştir. Enteresan bir şekilde İngiltere’yi de etkilemiştir hem de en karakteristik oldukları çay içme kültürü konusunda! İngilizlerin çay içme alışkanlığının temelini Portekizli bir prenses olan Catharina Braganza atmıştır. II.Charles ile evlenen prenses, çay içme alışkanlığına yeni ülkesinde de devam ederek çayın aristokratlar arasında yayılmasına sebep olmuştur. Portekizli tüccarların Çin’den getirip kültürlerine kattığı çay hala bile kültürde yer almaktadır. Portekiz’de birçok yerde “tea house”lar bulunmaktadır.
9) Portekiz’in başkenti Lizbon, 1755 yılında Avrupa tarihindeki en büyük depremi yaşamıştır. Yaklaşık 9.0 şiddetindeki deprem ve sonrasında oluşan tsunami’de 275 bin insan hayatını kaybetmiş ve şehrin %85’i yıkılmıştır.


Portekiz’in En’leri

10) Dünyanın en büyük mantar üreticisidir. Şaraplarda veya mantar panolarda gördüğümüz materyal olan mantar, doğal olarak Portekiz'de yetişen bir ağaçtan üretilmektedir ve Portekiz Dünya mantar pazarının %70’ini elinde bulundurmaktadır. Portekizde gezerken mantardan yapılmış çok çeşitli eşyalar görmeniz mümkün (çanta, ayakkabı, kemer, defter vb).

11) Avrupa’daki en uzun köprü Portekiz’de bulunmaktadır. Lizbon’daki Vasco da Gama Köprüsü 17 km’lik uzunluğuyla Avrupa’daki en uzun köprü olma özelliğini taşıyor.

12) Avrupa’daki en eski üniversitelerden birine sahiptir. Coimbra’da bulunan Coimbra Üniversitesi 1290 yılında kurulmuştur. İhtişamlı eski taş binaları ve Harry Potter film seti gibi duran iç mekanlarıyla, merdivenleri, dar taş sokaklarıyla Coimbra oldukça etkileyici bir üniversite şehri (rotaya ekleyin derim!).

13) Dünya’nın en eski kitapçısı Lizbon’da bulunmaktadır. 1732 yılında kurulan kitapçı 1755 yılındaki büyük Lizbon depreminde zarar görmüştür ve 1773 yılında bugünkü yerinde yeniden açılmıştır. Lizbon’da Rua Garrett 73 (Garrett Caddesi 73 numara) adresinde Livraria Bertrand’ı bulabilirsiniz.

14) Dünya’nın en büyük 8. Şarap üreticisidir.
15) Dünya’nın en önemli sörf noktalarından biridir. 800 km uzunluğundaki sahillerde yılın her dönemi sörf yapılabilir. 2011 yılında Amerikalı sörfçü Garrett McNamara Portekiz’de 30 metrelik bir dalgada sörf yaparak dünya rekoru kırmıştır.

16) Yenilenebilir enerjide dünya lideridir. 2014 yılından beri Portekiz’in kullandığı enerjinin %70’i rüzgar, su ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanmaktaymış. Kocaman bir alkış Portekiz’e!

Portekiz’de Yaşam, Yeme-İçme

17) Tüm ülkede yaklaşık 10 milyon insan yaşamakta (evet sadece İstanbul’da bile daha fazlayız!) ve buna ek olarak 2 milyondan fazla Portekizli de yurtdışında yaşamaktadır. Bunu orana vurunca ise; %20’den fazla göçmen ile Avrupa Birliği’ndeki en çok dış göç veren ülke konumunda oluyor. Başta Brezilya olmak üzere ABD ve Fransa gidilen başlıca ülkelerden.
18) Portekizlilerin ulusal yemeği “bacalhau” denen balıktır (morina balığı). Portekiz mutfağında o kadar geniş bir yer tutar ki 365 tane farklı tarifi olduğu ve yılın her günü farklı bir yemek şeklinde yemenin mümkün olduğu söylenir. Ama bu balıkla ilgili çok enteresan bir detay var ki; Bacalhau Portekiz sularında yakalanan bir balık değil! Daha soğuk suların balığı olan bacalhau, Norveç’ten kurutulup tuzlanmış olarak getiriliyor.

19) Portekiz’in ulusal içkisi Port şarabıdır. Sadece Porto’daki Douro Vadisi’ndeki asma bahçelerinde yetişen üzümlerden yapılır. Şarap tam olarak fermante olmadan içine bir çeşit üzüm şurubu veya brandy eklenerek daha tatlı ve alkol oranı daha yüksek meşhur Port şarabı elde edilmiş olur. Porto’ya gidip Douro nehrine karşı Port şarabı tatmadan Portekiz’den dönmeyi düşünmeyin :)



20) Portekiz’in ulusal müziği “Fado” dur. UNESCO tarafından kültür mirası olarak listelenen fado; Portekizce “kader” anlamını taşır. Genelde hayat, aşk acısı, kayıplar veya umutsuzluk konularının işlendiği sözleri pek anlamasanız da hüzünlü melodilerin dili yoktur aslında... Fado’dan da anlaşılacağı gibi biraz kaderci bir yaklaşımları da vardır Portekizlilerin. Bizim kültürümüzdeki gibi kişinin kaderden kaçamayacağı inancını taşırlar. Hatta bizim “inşallah” ile eş anlamlı “oxala” kelimesi de vardır Portekizcede. Fado demişken finali müzik ile yapayım. Ünlü “fadista”lardan biri olan Ana Moura son sözü söylesin...

"Portekiz, daha fazla Portekiz!" edaları yükseliyorsa içinizde, ilginizi çekecek diğer yazılar:
* Lizbon ve Sokak Sanatı
* Lizbon Gezi Rehberi
* Portekiz Mutfağı ve Lizbon Restoran Önerileri
* Evora Gezi Rehberi 

Güncel yazılardan haberdar olmak için sosyal medya hesaplarımı takip edebilirsiniz 
→ instagram/sezinlegez
→ facebook/sezinlegez