15 Maddede İspanya ve İspanyol Kültürü

Yüksek düzeyde genelleme içeren bir yazıyla karşınızdayım! Malum yaz yaklaşırken yaza dair seyahat planlarının yavaştan yapılmaya başlandığını öngörüyorum. Gerek kısa süreli tatil planı, gerekse eğitim amaçlı daha uzun vade için rotasını İspanya'ya çevirenleri, karşılaşacakları farklılıklara alıştırmak adına "İspanya'yı ve İspanyol kültürünü tanıma kiti" hazırladım.

Sayfamı instagram’da da takip etmek isterseniz → instagram/sezinlegez

Bu tanıtım kitinin kaynağı, tamamen kişisel gözlemlere dayanıyor. Yüksek lisans döneminde değişim öğrencisi olarak yaklaşık bir yıl İspanya'nın Valencia şehrinde yaşadım ve bu süreçte İspanya'nın her köşesini bolca gezdim. Hatta İspanyol arkadaşlarımın bulunmadığı yerlere gitmem "Oraya daha ben gitmedim!" tarzı serzenişlere bile sebebiyet vermiştir (aslında çok tanıdık bir tepki, sizin de Türkiye'de gitmediğiniz yerlere giden yabancı arkadaşlarınız olmuştur). İspanya'ya gitmeden önce ve orada yaşarken edindiğim birçok İspanyol arkadaşım ve bu seyahatler, kültürel kimliği ciddi anlamda çözümlememe yardımcı oldu.

Bakalım bilenler ne kadar hem fikir olacak, bilmeyenlere ne kadar yardımcı olacak...

Ayrıca yazının sonunda, kültürün önemli bir parçası olan "müzik" ile ilgili bir bonus da sizi bekliyor!

Fransa'nın hemen güneyinde yer alan ve İber Yarımadası'nı Portekiz ile paylaşan ülkenin toprakları sadece buradan ibaret değil. Akdeniz'de yer alan Balear Adaları (ki gece hayatıyla meşhur İbiza da bu adalardan biridir) ve Atlantik Okyanusu'nda, Fas kıyısının açıklarında yer alan Kanarya Adaları İspanya Krallığı'na aittir.  Peki bu kadar mı? Hayır! Karşı kıta Afrika'da da toprağı bulunuyor. Cebeli Tarık Boğazı'nın karşı yakasındaki Ceuta ve yine Fas'ın kuzeyinde yer alan Melillia İspanya'ya ait özerk şehirler.

Adalar da dahil olmak üzere 17 tane özerk bölgesi bulunuyor İspanya'nın. Bu özerk bölgelerin hepsinin kendi özel bayrakları bulunuyor. Hatta bazılarının kendi dilleri de bulunmakta. Bizim İspanyolca dediğimiz dil "Castellano" yani Kastilya dilidir. Köken olarak Roma İmparatorluğu'nun dili Latince'den gelmektedir ve dünyada en çok konuşulan ikinci dildir. İspanya'da ağırlıkla konuşulan diğer diller ise;

*Katalanca: İspanyolca, Fransızca ve Portekizce'nin karışımı denebilir. Ağırlıklı olarak Katalonya bölgesinde kullanılmaktadır.

*Galiçyaca: Portekizce'ye çok benzeyen, yine Latince kökenli bir dildir. Ağırlıklı olarak İspanya'nın kuzeybatısında yer alan Galiçya bölgesinde kullanılır. Büyük şehirlerde İspanyolca ile karışık kullanılsa da küçük yerleşimler ve köylerde sadece Galiçyaca kullanılmaktadır.

*Baskça: İspanya'nın kuzeyindeki Bask ve Navarro bölgesinde ağırlıkla kullanılmaktadır. En farklı ve öğrenilmesi en zor dil olarak belirtiliyor. Hint-Avrupa dillerinin İber yarımadasına yayılmasından önce bölgede kullanılan eski dilin günümüze ulaşan şekli olduğu ve dünyada konuşulan başka hiçbir dille akraba olmadığı düşünülüyor. Sınıflandırılmasında karşılaşılan bu zorluktan dolayı izole dil olarak tanımlanıyor. Bu dille ilgili yapılan son araştırmalar ise çok şaşırtıcı bir bağlantı sunuyor; Gürcü dili bağlantısı! Kendilerini Gürcistan'dan  göçen halk olarak tanımlayan Baskları tanıyan tek ülke ise Gürcistan. Çok enteresan bir olasılık değil mi?

İyi olmadıkları İngilizce dilinde konuşmaktan çekinirler ama her ne kadar bilmiyorum deseler de gayet iletişim kurulabilir. İspanyolca telaffuzdan kaynaklı bazı İngilizce kelimeleri söyleme şekilleri eğlenceli olabilir.

Yeni neslin İngilizce ile arası çok daha iyi, yani İngilizce bilmeyen İspanyollar yavaştan tarihe karışıyor.

3) Çok hızlı ve yüksek sesle konuşurlar. İçerik olarak da bolca küfür barındırır günlük konuşmaları. Biraz kaotik durdu değil mi? Ama melodik edasıyla hiç de rahatsız edici değildir İspanyolca.

4) Yazılı olarak  "jajajaja" diye gülerler. İspanyolca'da "j" harfi "ğ" gibi telaffuz edilir yani gayet huncarca gülerler aslında:)

5) İspanyol televizyon kanalları en az Türk kanalları kadar çöptür ve her dizi, film dublajlı yayınlanır. Homer Simpson'nın İspanyolca konuştuğunu duymak kısa süreli şoka sebebiyet verebilir.

"Pablo Diego José Francisco de Paula Juan Nepomuceno María de los Remedios Cipriano de la Santísima Trinidad Ruiz y Picasso"

Peki iki İspanyol evlenince bu soyadları ne oluyor diye merak edenler var mı? (ki ben merak etmiştim). Soyadlarındaki ilk soyad; baba tarafına, ikincisi ise anne tarafına aittir ve doğan çocuklara, anne ve babanın ilk soyadları yani baba taraflarının soyadları devredilir.

7) İspanyolların %70'i kendini Katolik olarak tanımlasa da yeni kuşağın dinle bağlantısı zayıftır. Hatta uçan spagetti canavarına inandıklarını bile söyleyebilirler (bakınız Pastafarianism).

8) Sıcak kanlı ve eğlenmesini çok iyi bilen insanlardır (hatta listenin en başında yer alırlar şahsi fikrim olarak).

İspanyol festivalleri ile ilgili detaylı bilgi isteyenleri; Valencia'nın meşhur, bol alevli festivali "Las Fallas" ve yabancılar tarafından pek bilinmese de İspanyollar tarafından oldukça popüler olan "Moros y Cristianos" festivali ile ilgili yazılarımı okumak üzere şöyle alayım!

9) İş hayatında olmasa da arkadaş ve aile çevrelerinde buluşmalara zamanında gitmezler. Bir buluşma saat 19.00'da olacak denmişse "İspanyol saatiyle" 20.00'de hatta daha geç bile başlayabilir.

10) Günde 5 öğün yemek yerler. Kahvaltıyı 08.00'de, meyve veya sandviç gibi atıştırmalıklar içeren ara öğün "almuerzo"yu 11.00'de, öğle yemeğini 13.30-14.00 saatleri arasında, "merienda" denen diğer atıştırmalık öğünü 17.00-18.00 arasında ve akşam yemeğini 21.30-22.00 arasında yerler. Hatta haftasonları akşam yemeği saati 23.00'e bile sarkar.

İspanyol yemek kültürüyle ilgili daha detaylı bir yazı okumak isteyenleri şöyle alayım. Yazıda ayrıca Barcelona restoran rehberi de bulunmakta, hem de kendisi de çok harika yemekler yapan İspanyol arkadaşımın tavsiyeleri! Okuyun derim;)

11) Öğle yemeği ve sonrası yani 14.00-17.00 saatleri arası sokakta insan görmek, açık dükkan bulmak hayli güçleşir çünkü "siesta" zamanıdır.

12) Haftada birkaç kez gece eğlenmeye çıkarlar. Öncesinde parklarda, sokaklarda, sahil kenarında hazırladıkları içkileri içer, partiye hazırlanırlar. Bu olaya "botellon" denir. Haftasonu botellon sabahın erken saatlerine kadar sürer ve sonrasında sabah 04.00 gibi diskoda eğlenmeye devam edilir.

13) Kuzeyden güneye doğru gittikçe yaşam ucuzlar. Mesela; güneyde, Endülüs'te yer alan Cordoba, Barcelona veya Madrid'e oranla daha ucuzdur.

14) İspanya'nın bütününe mal edilen meşhur Paella yemeği Valencia bölgesinin geleneksel yemeğidir, Flamenko ise güneyin yani Endülüs'ün (Andalucia) geleneksel dansı ve müziğidir.

15) Andalucia bölgesinde içki sipariş ettiğinizde yanında tapas, pincha gibi aperatifler müesseseden ikram olarak gelir. Ekstradan para vermek zorunda değilsinizdir.

Liste böylece uzayıp gidebilir eğlenceli Akdeniz insanları ve ülkeleriyle ilgili ama burada sonlandırıyorum. Yaza İspanya planları yapanlara şimdiden bol eğlenceler diliyorum (ki bu ülkede bu garanti!). 

Söz konusu kültür olunca; müzik de es geçilmemesi gereken etkenlerden biridir aslında. Kültür hakkında bazı detayları yakalamamızı sağlar müzik. İspanya'dan ve İspanyol kültüründen bu kadar bahsetmişken müzik de eksik kalmasın. İşte yazının bonusu; ortaya karışık eski-yeni İspanyol müziklerinden bir kuple:)

Güncel yazılardan haberdar olmak için sosyal medya hesaplarımı takip edebilirsiniz 
→ instagram/sezinlegez
→ facebook/sezinlegez