Şavşat

Orada Bir Cennet Var Uzakta: Şavşat

Çok şanslıyız ki dört mevsimin görüldüğü, her köşesinde farklı kültürlerin, tarihlerin, doğanın şekillendirdiği güzellikler ile sarmalanmış bir ülkeyiz. Çoğu zaman çok uzaklara gitmeye gerek kalmadan bu zenginliklere ulaşabiliyoruz. Kimi zaman da uzun ve biraz da zorlu yollar katetmemiz gerekiyor. İşte şimdi o zorlu yolların mükafatı gibi karşımıza çıkacak olan bir yere götürüyorum sizi; Türkiye’nin bir ucuna, Şavşat’a!

Artvin Şavşat Karagöl — Türkiye'nin bir ucundaki cennet Şavşat.

Şavşat Nerede ve Nasıl Gidilir?
Artvin’in sınır ilçesi olan Şavşat; hem başka bir il olan Ardahan, hem de başka bir ülke olan Gürcistan ile komşu. Yani tam olarak Türkiye’nin bir ucu! Büyük şehirlerden Şavşat’a uçak yolu ile ulaşımda üç seçenek bulunuyor; Trabzon, Erzurum ve Kars. Fakat sonrasında tekrar otobüs, dolmuş veya kiralık araç ile yola devam etmeniz gerekiyor. Planınız farklı yerleri de içeren bir Doğu Karadeniz turu değilse, belirtmek gerek ki Kars’tan ulaşım seçeneği diğerlerine göre biraz daha kısa.

Artvin Şavşat — Huzur ve sakinlik dolu Şavşat doğası.

Bizim günübirlik Şavşat gezimizin başlangıç noktası Artvin’in başka bir ilçesi olan Arhavi. Aynı il sınırı içindeki bu 145 km'lik mesafe bile bizim için oldukça yorucu oluyor çünkü Çoruh Nehri boyunca Hopa-Borçka-Artvin Merkez-Şavşat rotasını izleyen yol, yer yer oldukça virajlı. Planınızı yaparken bu durumu göz önünde bulundurmanızı tavsiye ederim. Evet yollar yorucu ama yol boyunca durup soluklanacağınız, hatta kahvaltınızı yapabileceğiniz güzel seyir noktaları da mevcut. Borçka’yı geçtikten hemen sonra, Borçka Baraj Gölü manzaralı alan buna güzel bir örnek.

Artvin Borçka baraj gölü — Mola noktamız Borçka baraj gölü manzaralı.

Peki Doğu Karadeniz kıyısından Şavşat’a ulaşırken yol boyunca görmeye değecek başka yerler var mı? Yeşili bol Artvin’de bu sorunun cevabı tabii ki içi dolu dolu, kocaman bir evet! Borçka, Murgul ve hatta rotadan biraz saparak Maçahel de eklenebilir önerilere ama buraları anlatmayı başka bir yazıya bırakıyorum. Şavşat’a gidiş yolunuz üzerinde olup, rotanızdan çok da çıkmadan ulaşabileceğiniz bazı tavsiyeler ise şöyle:

→Yol, tam olarak Artvin merkezden geçmiyor ama 5 km’lik bir sapma yapıp, Artvin merkezinin bulunduğu tepeye tırmanırsanız, buranın meşhur dönerini tadabileceğiniz bir mola verebilirsiniz. (Öneri restoran; Gürbüz’ün Yeri). Artvin merkez bana hep çok farklı gelmiştir; bir tepeye kurulmuş, dar ve kıvrımlı yollarla ulaşılan, etrafı kıraç coğrafya ile çevrili küçük bir il merkezi... Farklı ve lezzetli bir mola noktası olarak değerlendirebilirsiniz bu öneriyi.

→Yola devam edip Ardanuç sapağına vardığınızda, 13 km’lik bir sapma yapıp, Ardanuç’ta yine lezzetli bir mola verebilir ve Cehennem Deresi Kanyonu’nda doğa yürüyüşü yapabilirsiniz. Aslında Erzurum’un meşhur tadı olan cağ kebabının çok güzel bir örneğini Ardanuç’ta tatmanız mümkün. Konuya oldukça hakim arkadaşımın tavsiyesi ise: Ersin Dede Cağ Kebabı. Eğer gastronomi ilginizi çekiyorsa, yerel ve global ölçekte konu ile alakalı kaleme alınan, detaylı yazılar için mizanplas.com 'u ziyaret etmenizi de yeri gelmişken tavsiye edebilirim.

Sakin Şehir (Cittaslow) Şavşat
Yeşilin sonsuz tonuyla, huzurlu ve sakin ilçe Şavşat’a varıyoruz. Şavşat’ın “sakin” sıfatı aslında 2015 yılından beri tescilli, hem de uluslararası arenada. Orjinal tanımlanması “Cittaslow” olan, İtalya kökenli bu hareket ve organizasyonun amacı; yaşam kalitesini arttırmak adına yavaşlamak. Yaşam tarzından, yiyeceklere kadar geniş bir felsefeye dönüşen bu akımın Türkiye’de Şavşat’tan başka 13 tane daha temsilcisi var. Bunlar: Akyaka, Eğirdir, Gerze, Gökçeada, Göynük, Halfeti, Perşembe, Seferihisar, Taraklı, Uzundere, Vize, Yalvaç ve Yenipazar.

Şavşat'ta Gezilecek Yerler
İlçenin küçük merkezinden geçtikten sonra asıl güzelliği olan doğasına doğru yol alıyoruz. İlk hedef Karagöl! Artvin sınırları içerisinde; biri Borçka’da, diğeri Şavşat’ta olmak üzere iki tane Karagöl bulunuyor. Kafanızın karışmaması için bunu belirtmekte fayda var. Benim bu yazıda odaklanacağım Sahara Karagöl Milli Parkı sınırları içerisinde yer alan ve Şavşat merkezinden 25 km. mesafede bulunan Karagöl.

Güncel yazılardan haberdar olmak için sosyal medya hesaplarımı takip edebilirsiniz
→ instagram/sezinlegez
→ facebook/sezinlegez

Şavşat Karagöl
Etrafı yoğun olarak çam ve ladin ağaçlarıyla çevrili Karagöl, aslında bir heyelan gölü. Yani bölgede olan toprak kaymaları sonucu zamanla oluşmuş bir göl. Bizim orada bulunduğumuz ekim ayı; içimizi ısıtan güneşinin yanında, sonbahar renklerinin yer yer ağaçlarda görülmeye başladığı güzel bir zamana denk geliyor. Tabii ki yeşiliyle, sarısıyla bu güzel doğanın su yüzeyindeki yansımasının yarattığı şiirselliği de eklemek gerek.

Küçük bir iskele ve renkli kayıkların üzerinde salındığı göle dikkatlice baktığınızda ise hiç de yalnız olmadığınızı, büyük bir sazan kolonisinin size eşlik ettiğini görüyorsunuz. Etrafta otlayan inekler, ağaçlara tırmanmış sincaplar gibi kolayca görülebilir doğal hayatın yanında; gözlerden uzak, büyük bir yaban hayatı da söz konusu milli parkta.

Şavşat’ın ormanları o kadar zengin ki sonbaharda 250 km yürüyerek Sarıkamış’tan gelen boz ayılara bile ev sahipliği yapıyormuş! 2016 yılında yapılan bir araştırma; uydu vericileri ile izlenen boz ayıların, bu ormanlardaki meyve ve meşe palamutlarını yemek için Şavşat’a göç ettiklerini ve beslenip yağ depoladıktan sonra tekrar Kars’a dönüp kış uykusuna yattıklarını ortaya çıkarmış. Şaşırtıcı bir bilgi değil mi?

Yaban hayatın bile ilgisini çeken alan, tabii ki insanları da kendine çekiyor. Yakın veya uzak yerlerden gelen ziyaretçiler; doğanın duyularına yaşattığı zenginliğin keyfini çıkarıyor, göl kenarında yürüyüş yapıyor, gölde kayıkla geziyor, piknik yapıyor hatta orada konaklıyor. Çok büyük ve teferruatlı olmasa da yemek ve konaklama imkanı sunan 20 kişi kapasiteli bir tesis de bulunuyor milli parkta.

Karagöl’e giderken veya dönüşte, içerisinden geçeceğiniz köylerin sahip olduğu manzaralar mutlaka dikkatinizi çekecektir ama kaçırma ihtimalinizi sıfıra indirmek için özellikle belirtmek istiyorum. Yol boyunca bir çok noktada durup; sakinlik ve huzurun daha da içinize işlemesini sağlayacak, yumuşak yeşil tepeciklerin peyzajını izlemeyi es geçmeyin. Şahsen, sonsuza kadar durup izleyebileceğim bir manzara...

Yeşilin sonsuz tonununun yarattığı manzaralara hala doymadıysanız; Şavşat’a 4 km mesafede bulunan Yavuzköy’deki seyir terasından Karagöl’ün de içinde bulunduğu Sahara Milli Parkı’nı ve uçsuz bucaksız doğayı izleyebilirsiniz. Karagöl sonrası bizim rotamız ise Cevizli Köyü’nde yer alan Tibeti Kilisesi oluyor.

Tibeti Kilisesi
Uzun yıllardır yaşam alanı olarak seçilen bu zorlu coğrafyada, doğal güzelliklerin yanında tarihi yapılar da mevcut. Bölgede yapılan arkeolojik kazılarda bulunan bakır baltalar 6 bin yıllık geçmişi kanıtlar nitelikte. O kadar eskiye gitmese de 1100 yıldan fazladır kısmen ayakta durmayı başarmış tarihi bir yapı Tibeti Kilisesi.

Şavşat Tibeti Kilisesi — Tibeti Kilisesi.

Bölgede egemen olan Bagratlı prenslerinden Aşut Koh tarafından 9.yüzyılda yaptırılan kilise, o dönemin önemli merkezlerindenmiş. Bölgede İslamiyetin kabul edilmesiyle camii olarak kullanılan haç planlı kilise 1885 yılında kubbesine ve haç kollarına düşen yıldırım sonrası ciddi bir hasar görmüş. 1953 yılında kubbesinin yıkılmasıyla tamamen terk edilen ve harabeye dönen taş kilise bence hala etkileyici bir yapı. Taşlara yapılan işlemeler bile hala net bir şekilde görülebiliyor. Yıllara, bakımsızlığa, doğa olaylarına meydan okuyan bu tarihi yapı, başarılı bir restorasyonu fazlasıyla hak ediyor.

Tarihte birçok krallığın egemenliğine giren Şavşat bölgesi bugünkü etnik yapısının temelini 1118’de Gürcü Kralı II.David’in Kıpçak Türklerini ülkesine davet etmesiyle atmış. Gürcü ve Kıpçak kökenli insanlar, binlerce yıldır hem doğayla hem de birbirleriyle uyumlu bir yaşam sergilemekte. Komşu topraklar Gürcistan’ın etnik kimlik dışında daha net bir etkisi daha var Şavşat’a. Şavşat’ın adı Gürcü dilinden gelmekte ve anlamı: Karaorman! Güneş ışınlarının bile bazen toprağa ulaşmasına engel olan yoğun orman dokusu ve zaman zaman çöken sisler düşünüldüğünde bu adlandırmanın ne kadar da yerinde olduğunu anlayabiliriz.

Artvin Doğu Karadeniz — Doğa, detaylarında da şahane!

Bioçeşitlilik konusunda da oldukça özellikli bir coğrafya Şavşat. Borçka ve Şavşat’ı arıyan Karçal Dağları ve yoğun bitki örtüsü dünyanın çok az bölgesinde bulunan doğal yaşlı ormanlardan biri. Buzul çağından beri var olan ve insan müdahalesine uğramamış bu ormanlar Dünya Koruma Vakfı (WWF) tarafından korunması öncelikli 200 ekolojik bölgeden biri olarak belirtiliyor.

Bizim günübirlik Şavşat gezimiz burada son buluyor ama Şavşat ilçe sınırları içerisinde bile görmeye değecek çok güzel köyler, yaylalar, buzul gölleri hatta şelaleler bulunuyor. Buralara kadar gelmişken nispeten uzun bir tatil planlayıp mümkün olduğunca yeşile, doğaya, insanlara doymanızı tavsiye ederim. Ben ise Artvinli biri olarak şimdiye kadar Şavşat’a gelmemiş olmamın pişmanlığı ile yeniden ve daha uzun bir Şavşat ziyareti umuyorum kendim için. Şimdiden keyifli gezmeler!

Ziyaret için kenara not edebileceğiniz diğer yerler ise şöyle:
→ Pınarlı Köyü, Arsiyan Yaylası ve Gölleri: Gürcistan sınırında bulunan bu köy ve yakınındaki yaylada büyüklü küçüklü göller bulunuyor.
→ Maden Köyü, Erikli Köyü, Mısırlı Köyü: Çivi kullanılmadan, geçme ahşap tekniği ile yapılan köy evleri ile ünlüler.
→ Cancir Yaylası: Maden köyünün bir yaylası.
→ Balık Gölü, Şirata Gölleri: Buzul gölleri.
→ Tamara Odaları ve Suatan Şelalesi: Ortaçağ’dan kalma kayalara oyulan odacıklar din adamlarının inziva alanıymış. Kısa bir yürüyüşle 60 metreden dökülen Suatan Şelalesi’ne ulaşmak mümkün.
→ Tepeköy Geleneksel Yaşam Kültürü Müzesi: Geleneksel yaşama dair eşyaların sergilendiği köy müzesi.
→ Şavşat için konaklama önerisi ise: Laşet Motel.

Bu yazıyı beğendiyseniz ve bölge ile ilgili benzer yazılar okumak isterseniz:
Artvin'de gezilecek yerler → Şavşat Gezi Notları
Rize'de gezilecek yerler → Kaçkar Yaylaları Gezi Notları