Firavun Tutankamon’un Mezarı, Hazinesi ve Laneti

30.05.2020

Firavun Tutankamon'un Mezarı, Hazinesi ve Laneti
Antik Mısır hükümdarları olan firavunlardan belki de en çok duyduğumuz isimdir Tutankamon. Peki dokuz yıl gibi kısa bir hükümdarlık sürmüş olmasına rağmen diğer firavunlardan çok daha fazla bilinmesinin nedeni nedir? Milattan önce 1341-1323 yılları arasında yaşamış Tutankamon’un dünyaca bilinir olması yaşamından tam 3245 yıl sonra, mezarının bir İngiliz arkeolog tarafından keşfedilmesiyle oluyor.

Tutankamon mezarı ve hazinesi — Tutankamon'un mezarının girişi.

Firavun Tutankamon Kimdir?
Antik Mısır’da 18. hanedan döneminde sadece 9 yıl hükümdarlık yapan Tutankamon’un tahta geçmesi; babasının ölümünden sonra üvey kız kardeşiyle evlenmesiyle oluyor. Tahta çıktığında henüz dokuz yaşında olmasından dolayı çocuk firavun diye de anılıyor. Oldukça erken başlayan bu hükümdarlığı 18 yaşında ölümüyle son buluyor. Mumyasının incelenmesine rağmen ölümünün doğal yollarla mı, hayvan saldırısıyla mı, yoksa suikast sonucu mu olduğuna dair net bir bilgiye ulaşılamıyor.

Hikaye buraya kadar tahmin edilebilir ve o dönemin koşullarında gayet normal aslında. Hikayeyi farklı kılan; genç yaşta hayatını kaybeden bu kralın mezarının ve içerisindeki değerli eşyaların hiçbir mezar hırsızı tarafından bulunup yağmalanmadan günümüze kadar gelebilmesi. Zaten Tutankamon’un mezarı, hiç dokunulmadan bulunan tek firavun mezarı olma ünvanını da taşıyor. Hazinesinin içinde yer alan bazı büyüleyici eşyaların da bu haklı ündeki payını es geçmemek gerek.

Tutankamon'un hazinesi — Firavun'un mezarından çıkan bazı altın takılar.

Tutankamon’un Mezarı ve Hazinesi
İngiliz arkeolog Howard Carter, Luksor’da bulunan Krallar Vadisi’nde yaptığı kazı çalışmalarından bir süredir herhangi bir netice alamamakta ve üstüne üstlük kendisine verilen bütçeyi de tüketmek üzeredir. Son bir şans olarak kazısını finanse eden İngiliz Lordu George Herbert’ten bir sezon daha mali destek isteğinde bulunur ve bu isteğinin kabul edilmesiyle çalışmalarını bir yıl daha uzatır. Arkeolog Carter 1922 yılında, tam da bu uzatmalarda büyük bir keşfe imza atar.

Tutankhamun — Arkeolog Howard Carter firavunun tabutunu incelerken (orjinal siyah beyaz foto ve özel bir teknikle renklendirilmiş hali)

Bir dönem firavunların mezarları için seçilmiş olan Krallar Vadisi’nin kıraç, tepelik bölgesinde buldukları, yerin derinliklerine doğru ilerleyen koridor onları daha önce hiç dokunulmamış bir kral mezarına götürür. Öyle bir mezar ki 3245 yıl önce kapatılmış olan mühür bile ilk günkü gibi duruyordur...

Tutankamon'un mezarı — Mezar odasının kapısındaki 3245 yaşındaki halat mühür.

Krallar Vadisi’nde keşfedilen 62. mezar olduğu için KV62 kodu verilen bu kazı alanındaki mezar; giriş odası, defin odası ve hazine odasından oluşan, kompakt, küçük ve mütevazi bir mezar odasıdır ama içinde taşıdığı hazine hiç de mütevazi değildir.

Luksor ve Krallar Vadisi ile ilgili gezi notlarımı okumak isteyenler için → Luksor Gezi Notları

Küçük mezar odasının içinde firavunun lahiti dışında tam 5398 adet eşya bulunmaktaydı. Savaş arabaları, heykeller, altın takılar, mermer vazolar, sedef işlemeli sandalyeler gibi çok çeşitli eşyalar firavunun ölümden sonraki hayatında kullanması için onunla beraber mezarına gömülmüştü. Bu eşyaların belli bir sistematik içerisinde belgelenmesinin bile 8-10 yıl sürdüğü belirtiliyor.

Defin odasında bulunan büyük bir kutu şeklindeki lahit ise firavun Tutankamon’un mumyalanmış bedenini ve mumyayı çevreleyen üç tabutu içermekte. En dıştaki iki tabut ahşaptan oyulmuş, üzeri altınla kaplanmış ve lapis, turkuaz gibi taşlarla işlenmiş. En içteki tabut ise som altından yapılmış.

Tutankamon'un altın tabutu — En içte bulunan som altından tabut (sağ tarafta) ve 2.tabut.

Peki matruşka bebekleri gibi iç içe geçen bu altın tabutların ihtişamı firavunu son yolculuğuna uğurlamak için yeter mi? Hayır, ihtişam henüz bitmedi! En içteki tabutun içinde bir de ölüm maskesi denilen ve mumyanın kafasına yerleştirilen bir başlık daha bulunuyor ki bu parça hem Antik Mısır sanatının baş yapıtı olarak hem de dünyada en çok bilinen sanat eserlerinden biri olarak tanımlanıyor. On kilo ağırlığındaki som altından yapılmış bu maske yarı kıymetli taşlarla süslenmiş ve arka kısmına hiyeroglif yazıyla ölüm kitabından bölümler işlenmiş.

Mumyalama işleminin nasıl yapıldığına dair detaylar için şu yazımı da okuyabilirsiniz → Gize: Büyük Piramitler

Tutankamon'un altın ölüm maskesi — 10 kg. ağırlığındaki Tutankamon'un ölüm maskesi.

Tutankamon’un mezarından çıkan eşyaların büyük bir bölümü, altın tabutları ve ölüm maskesi bugün Kahire Müzesi’nde görülebilir. Müzenin üst katının büyük bir kısmı bu koleksiyon tarafından kaplanmış halde ve gerçekten inanılmaz detaylarla, işçiliklerle dolu ahşaptan, mermerden, altından yapılma eşyalar var. Şahsen belirtmem gerekir ki gördüğüm her eşyanın, her detayını saatlerce hayranlık ve şaşkınlık içinde inceleyebilirdim.

Mısır Müzesi'nde Tutankamon'un mezarındaki hazineler — Kralın hazinesini koruduğuna inanılan Anubis'in heykeli.

Kahire Müzesi’ni de içeren Kahire Gezi Notlarımı okumak isteyenler için → Kahire Gezi Notları

Arkeolog Carter’ın mezarı keşfi sırasında çekilen fotoğraflarda görülen bazı eşyaları, müzede kendi gözlerimle görmek gerçekten bireysel tarihimde önemli bir olay. Aslında genel olarak bile bir tarihi olay denebilir çünkü eşyaların mezar odasından çıkartılmasının üzerinden bile tam 98 yıl geçmiş!

Mısır Müzesi'nde Tutankamon hazineleri — Mezarda bulunan heykelin Carter tarafından incelenmesi ve müzedeki hali.

Mezar bulunduğu zaman içerisindeki hazineleri gösteren ve orjinalinde siyah beyaz olmasına rağmen sonradan renklendirme tekniğiyle renkli hale gelen fotoğraflarla bugün müzede sergilenen eşyaları eşleştirmek mümkün ve çok da keyifli şuan benim için.

Tutankamon’un Laneti
Antik Mısır’da tanrıların yeryüzündeki temsilcisi olduklarına inandıkları firavunların, kendileri gibi mezarları ve diğer hayatta kullanacakları mumyalanmış bedenleri de kutsaldı tabii ki. Bu yüzden bu mezarlara girecek kişilerin kötü şans, hastalık ve ölümle karşılaşacaklarına dair bir lanet inancı da mevcuttu. Ama mezarlardaki hazinelerin risk almaya değer olduğunu düşünenler yüzünden mezar hırsızlıkları ve yağmalar tarih boyunca hep görülmüş. Hırsızlar gibi firavunları mezarlarında rahatsız eden arkeologlar için de bu lanet geçerli olsa gerek çünkü Tutankamon’un mezarının açılmasından sonra bazı ani ölümler yaşanmış. Bu durum tabii ki firavunların lanetini tekrardan gündeme getirmiş. Yaşanan bazı kayıplar şu şekilde:

→ Keşiften kısa bir süre sonra arkeolog Howard Carter’ın evinde beslediği kuşu bir kobra tarafından öldürülmüş. Antik Mısır inancında kobranın firavunu temsil etmesinden dolayı bu durum lanetle ilişkilendirilmiş.
→ Kazıyı finanse eden İngiliz Lordu George Herbert, mezarın bulunduğu haberini alınca Mısır’a gidip mezarı ziyaret ediyor. Bu ziyeretinden 6 hafta sonra bir sivrisinek tarafından ısırılıyor ve bu ısırığı traş olurken yanlışlıkla kesince enfekte olan yara nedeniyle kan zehirlenmesinden Kahire’de hayatını kaybediyor.

→ İngiliz bir finansçı olan George Jay Gound da mezarı ziyaretinin ardından yaşadığı ateş sonrası Fransz Rivierası’nda 1923 yılında hayatını kaybediyor.
→ Arkeolog Carter’ın kazı ekibinde yer alan bir çalışan arsenik zehirlenmesinden dolayı 1928 yılında hayatını kaybediyor.
→ Carter’ın sekreteri ise 1929 yılında yatağında ölü bulunuyor. Boğularak öldürüldüğünden şüpheleniliyor.

Mezarı bulan, ziyaret eden veya bu keşfe yardımcı olan 58 kişi içerisinden sadece 8’inin yaşadığı bu talihsiz ölümler lanetin bir göstergesi mi bilinmez ama benim gözlerimle gördüğüm; bir kültürün ve inancın yarattığı olağanüstü eserler. Sizler ne düşünüyorsunuz?

Güncel yazılardan haberdar olmak için sosyal medya hesaplarımı takip edebilirsiniz
→ instagram/sezinlegez
→ facebook/sezinlegez