Tuna ve Sava Nehirlerinin Buluşma Noktası Belgrad

Tarihinde 160 yıllık Türk egemenliği dönemi bulunan Sırbistan topraklarının günümüzdeki halini alması bir sürecin sonucu. II.Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin 1992'de dağılması sırasında sadece iki ülke (Sırbistan ve Karadağ) Yugoslavya devletini sürdürmeyi kabul etmiş. 1992'de Yugoslavya Federal Cumhuriyeti olarak adlandırılan ülkeler, 2001 yılında Yugoslavya adını kaldırarak Sırbistan-Karadağ adını almış. 2006 yılında Karadağ'ın referandumla bağımsızlık kararını alması ise günümüzdeki Sırbistan Cumhuriyeti'ni oluşturmuş. Karışık ve kanlı Balkan tarihine ise hiç girmemekte fayda var. Zira çıkış biraz zor olabilir...

Bizim gibi, bayram tatilini vize derdi olmayan bir ülkede değerlendirme amacındaki birçok Türk ile başlıyor yolculuğumuz İstanbul'dan Sırbistan'ın başkenti Belgrad'a. Gezdiğimiz yerlerde de vatandaşlarımızın eksikliğini hiç hissetmiyoruz sağdan soldan kulağımıza çalınan Türkçe kelimelerle... Nispeten kısa bir uçak yolculuğu sonrası Belgrad'a varıyoruz. Havaalanındaki exchange atm'sinden bir miktar yerel para olan Sırp dinarı bozdurarak yola çıkıyoruz. 1 euroya karşılık 110 dinarla algıda yaşanan bocalama, Sırbistan'da olduğumuz süre boyunca bizimle oluyor (zamanında 6 sıfırlı paralarımız da turistlerin algısıyla bolca oynamıştır diye yaad ediyoruz).

I.Dünya Savaşı'ndan önce ithalat-ihracat ticaretine yoğunlaşmış eski bir endüstri bölgesi olan Savamala'da hostelimiz. Eski kent merkezine, otobüs ve tren terminaline çok yakın ve son dönemde popüler olmaya başlamış bir bölge. Biraz zor da olsa sora sora hostelimizi bulduktan sonra, geleneksel "çantaları fırlat, şehrin sokaklarına dal" etkinliğimiz gerçekleşiyor. Yokuş sokaklarda kafamıza göre gezerken önce sebze haline rastlıyoruz. Genellikle yaşlı kadınların sebze meyve sattığı bir pazar...

Tuna Nehri yönüne doğru ilerleyerek Cumhuriyet Meydanı'na varıyoruz. Meydanın ortasındaki Sırbistan Prensi Knez Mihailova'nın heykelini, Ulusal Tiyatro ve Ulusal Müze binaları çevreliyor. Meydandan devam ederek Belgrad'ın, İstiklal Caddesi olarak tanımlayabileceğimiz Knez Mihailova Caddesi'ne ulaşabilirsiniz. Trafiğe kapalı, mağazalarla ve güzel tarihi binalarla dolu bu cadde, şehrin en hareketli caddesi. Ama biz şimdilik bu caddeden devam etmiyoruz yolumuza ve Cumhuriyet Meydanı'ndan yukarı doğru, Skadarlija Caddesi'ne gidiyoruz. Belgrad'ın ikinci en popüler caddesi olan Skadarlija da trafiğe kapalı. Bohem bölgesi olarak adlandırılan bu bölge; 19.yy'da bohem, şair ve artistlerin favori mekanıymış. Ağaçlı yolları, güzel kafe ve restoranlarıyla keyifle gezilebilecek bir mahalle. Bohem bölgesinden nehre doğru bilinçsizce yürüyerek Kalemegdan'a varıyoruz. Sava ve Tuna nehirlerinin birleştiği yerde bulunan Belgrad Kalesi ve Kalemegdan Park, adeta eski kent merkezini sonlandırıyor. 1. ve 18. yy'lar arasında yapılmış Kalemegdan'da; kale, hayvanat bahçesi, askeri müze ve Damat Ali Paşa'nın türbesi bulunuyor. Kalenin nehri selamlayan meydanında Victor Anıtı bulunuyor. Uzun bir sütun üzerinde; bir elinde kılıç diğer elinde şahin olan çıplak bir savaşçı heykeli Tuna ve Sava nehirlerini selamlıyor. 1928'de açılmış olan bu heykel; I.Dünya Savaşı sonrası yıkılan eski ve tutucu hükümdarların feodal ve kölelik düzenine karşı zaferine adanmış. Huzurlu, güzel bir zaman geçirmek veya sadece gün batımını izlemek için bile mükemmel bir yer Kalemegdan. Birleşen Sava ve Tuna nehirleri, karşımızda yeni kentin yükselen silüeti ve ormanla kaplı War Island manzarasıyla İstanbul'da karşıladığımız güneşi, Belgrad'da uğurluyoruz.

Kalemegdan'dan dönüş yolunda; Belgrad'ın meşhur ve hareketli caddesi Knez Mihailova Caddesi'ni gezme sırası geliyor. Canlı müzik yapan müzisyenler, mağazalar ve insanlarla keyifli bir yürüyüşü, sokaklara konulmuş bir masada sonlandırıp ilk Sırp biramızı yudumluyoruz (Lav ve Jelen her yerde bulabileceğiniz Sırp biraları). Gün boyu gezerken farkettiğimiz bir durumu, orada oturup etrafı izlerken kesinleştiriyoruz; herkes çok güzel, yakışıklı, uzun boylu, iyi giyimli ve bakımlı.

Ertesi gün sabah ilk işimiz tren garına gidip Podgorica'ya bilet almak ama biletlerin günlük satıldığını öğrenince bu işi ertesi güne bırakıp bilmediğimiz sokaklardan şehrin üst kısımlarına doğru ilerliyoruz. Kahvaltılık bir şeyler ararken karşımıza bir "pekara" çıkıyor. Çeşit çeşit börek satan pekara'ları bizim fırınlarımız gibi düşünebiliriz. Böreklerimizi alıp yürüyüşe devam ediyoruz ve gördüğümüz bir parkta aldıklarımızı yemeye başlıyoruz. Yandaki bankta oturan genç bir kadın bizle muhabbete başlıyor. Muhabbete direkt İstanbul'dan başlıyor bizim Türk olduğumuzu anlayarak. Beyrut'ta da başımıza gelmişti bu durum; alt yazılı olarak yayınlanan Türk dizileri sayesinde Türkçeyi biraz çözmüşler ve konuşurken arada kulaklarına çalınan kelimelerle çözüyorlar hangi dili konuştuğunuzu. Türk dizisi furyası Sırbistan'a da bulaşmış durumda. Bilboardlarda Muhteşem Yüzyıl, Yer Gök Aşk ve Ezel'in reklamlarını görüyoruz bolca. Bu arada Amerika'dan sonra en fazla dizi ihraç eden ülke olduğumuzu bir yerden duymuştum ama bilimsel bir kanıt veya link sunamayacağım size:)

Tuna Nehri'nde Kano Keyfi

Bugünlük şehir tutumuzu burada sonlandırıp hostelimize geri dönüyoruz ve mayolarımızı giyip Tuna Nehri'nde kano yapmak üzere Sava Nehri kıyısından ilerliyoruz. Gezdiğimiz bölge; bizim hostelin de bulunduğu Savamala bölgesi. Nehir boyunca ilerlerken; bazısı boş ve yıkık, çoğu da restore edilerek şık cafe/barlara çevrilmiş tek katlı binaların önünden geçiyoruz. Zamanınız olursa, bisiklet ve yaya yollarıyla Sava nehri boyunca uzanan bu parkurda gezmenizi ve sonrasında bu cafe/barlardan birinde Sava'ya karşı oturmanızı öneririm. Hatta biraz daha iç kısımlara gidip eski taş binaları, grafiti dolu merdivenleri, binaları görmenizi tavsiye ederim.

Belgrad'ta son günümüzün planı belli; sabah erkenden Podgorica'ya gidiş biletlerimizi almak, sonrasında Nikola Tesla Müzesini gezmek ve buraya gelmeden önce yaptığım araştırmalarda birçok kişi tarafından tavsiye edilen 2 numaralı tramvay ile şehir turu yapmak. Ama tren garındaki sistem arızası tüm planları değiştiriyor. Uzun süre bekliyoruz garda ama hiçbir değişiklik olmuyor. Artık gişedeki kadınla bakışlarla anlaşır duruma geliyoruz. Tekrar geri gelmek üzere Tesla müzesine doğru şehrin üst kısımlarına gidiyoruz. Müzenin olduğu semt çok güzel; ayrık nizam, özel bahçeli, bakımlı villa veya apartmanlarla hemen kendini farkettiriyor. Türk konsolosluğu da bu bölgede bulunuyor. Tesla müzesinin önü kalabalık. Müzeye seans seans belli sayıda ziyaretçi alıyorlar. 1 saat sonraki ziyaretçi grubu için alıyoruz biletlerimizi ve iki gruba ayrılıp tekrar tren garına, bilet peşine düşüyoruz. Sistem gelmiş! Biletlerimizi alıp tekrar müzeye gidiyoruz. Çok küçük bir müze Nikola Tesla müzesi. Açıkçası fizikçi veya özel ilgi sahibi değilseniz tüm o aletleri ve bilgileri sindirmek biraz zor oluyor. En akılda kalıcı ve güzel gösteri ise Tesla Bobini oluyor. Elektriğin kablosuz iletilmesini sağlayan aletin çalışmasını göstermek için gönüllü ziyeretçilere florosan lambalar veriliyor ve hiçbir duya takılmamış iki ucu da açıkta olan bu lambalar bobinin çalışmasıyla yanıyor. Tren bileti ve Tesla müzesi için düşündüğümüzden fazla zaman harcadığımız için 2 numaralı tramvayla tur planımızı gerçekleştiremiyoruz. Belgrad küçük bir şehir ve her yere yürüyerek rahatlıkla gidiliyor. Belki tramvayın güzergahını 3 gün boyunca zaten gezdik bile.

Geliyoruz bu gezinin en zorlu geçeceğini öngördüğüm kısmına; Belgrad'tan Karadağ'ın başkenti Podgorica'a kadar sürecek olan tren yolculuğu. İnternetten yaptığım araştırmalarda; çok uzun süren ve eski Balkan trenleri ile yapılan bu yolculuktan efsane olarak bahsediliyordu. 400 km'den uzun olan, 254 tane tünelden, 435 tane köprüden (198 metre ile dünyanın en yüksek tren yolu köprüsü olan Mala Rijeka bu köprülerden biri olmak üzere) geçen tren yolu; Avrupa'nın en güzel manzarasına sahip tren yolundan biri olarak kabul ediliyor. Buradaki endişe ise kötü koşullar ve yolun uzunluğuydu. Zira 1950'lerden beri pek yenilenmeyen trenler ve 12 saat rötarsız (ki genelde rötar oluyormuş) tren yolculuğu kafamdaki soru işaretleriydi. Ama Belgrad'tan Karadağ'ın güneyine giderken pek seçeneğiniz yok.    

*Ada Ciganlija: 8 mil kum sahille çevrilmiş yapay ada; ormanlık alan, bisiklet yolları, restoranlar, golf kursları ve diğer spor aktiviteleri sunuyor. Keyifli, rahat bir zaman geçirmek için gidilebilir.
*Old Zemun: Çok hızlı olarak sadece küçük bir kısmını gezebildiğim için üzüldüğüm eski bir bölge. Bir zamanlar Belgrad'tan bağımsız başka bir kent olan Zemun; dar sokakları, taş evleri ve kiliseleriyle görülmeye değer tarihi bir bölge. Ulaşım belediye otobüsüyle yaklaşık 1 saat sürüyor.


*Belgrad Gece Hayatı: Oldukça hareketli olduğunu birçok yerde okudum. Sava Nehri kıyısındaki gece klüplerine uğramayı listenize ekleyebilirsiniz. Ayrıca İspanyol bir arkadaşım Mr.Stefan Braun adlı bir gece klubünü önermişti, onun yalancısıyım:)
*Kafana: Yemek için tipik Sırp restoranları olan "kafana"ları tavsiye ederim. Belgrad'taki ve Avrupa'daki ilk kafana 16.yüzyılın sonunda Türkler tarafından açılmış. Kafanaların nasıl yerler olduğunu daha iyi anlamak için küçük bir rehber niteliğinde şu özelliklerini sıralamış Sırplar;

-Yemek siparişi vermek zorunda değilsiniz. Sadece içmek için de gidebilirsiniz.
-Izgara etinizin suyuna ekmeğinizi banarken veya dirseklerinizi masaya koyarken etraftan rahatsız edici bakışlar görmezsiniz.
-Garsonlar ilk adlarıyla çağrılır.
-Gülme,duygusal patlamalar gayet normaldir.
-Yemekler iyidir ama asla fevkalade değildir.
-Masalar insanların sosyalleşmesi için birbirine yakındır.

Görüldüğü gibi kafanalar; gayet samimi ve salaş yerler. En ünlü kafanalar olarak şunları tavsiye edebilirim;Tri šešira (üç şapka), Dva Jelena (iki geyik) ve Šešir Moj (şapkam)

Güncelleme (28.12.2017) 
Web sitesinin yenilenme sürecinde yorumların yok olması ve Belgrad yazısının çok ilgi gören bir yazı olmasından dolayı "hizmette sınır yok!" uygulaması yapıp en çok sorulan sorular paralelinde bazı eklemeler yapıyorum.
* Belgrad-Podgorica arası ulaşımda 3 seçenek var. Birinci seçenek: Yaklaşık 10 saat süren otobüs yolculuğu ve ücreti 30-50€ civarında. İkinci seçenek: Uçak. Air Serbia veya Montenegro Airlines'ın uçuşlarını kontrol edip iyi fiyata bilet bulabilirsiniz. Üçüncü seçenek: Harika manzaralar sunan tren.
* Belgrad-Podgorica tren bilgisi sık gelen sorulardan. Tren biletlerinin günlük satıldığını söylemişlerdi bize Belgrad'ta o yüzden yolculuğun yapılacağı gün biletlerimizi almıştık. Geziyi yaptığım 2014 yılı itibariyle tren bileti ücreti 22€'idi. Akşam 18.00 civarı kalkan tren, 16 saat sonra Podgorica'ya ulaşmıştı. Akşam treni olduğu için manzaraların kaçacağını düşünenler yanılmasın, gün ışığıyla beraber harika manzaralar sizinle olacak hem de saatlerce.
* Bu tren seferleriyle ilgili çok detaylı harika bir İngilizce yazı var. Bu linkten ulaşabilirsiniz.
* Sırp Demiryolları'nın sayfasını bu linkten inceleyip güncel tren bilgilerine ulaşabilirsiniz.

Güncel yazılardan haberdar olmak için sosyal medya hesaplarımı takip edebilirsiniz 
→ instagram/sezinlegez
→ facebook/sezinlegez